शेयर मार्केट म्हणजे काय?

Share Market Mhanje Kay

शेयर मार्केट म्हणजे श्रीमंतीचा मार्ग, झटपट पैसे कमविण्याचे माध्यम असे बऱ्याच जनांना वाटते आणि तसे वाटणे चुकीचेही नाही बऱ्याच शेयर बाजारात गुतंवणूक करून अनेक यशस्वी होऊन श्रीमंत झालेल्या लोकांकडे पाहिल्यावर आपल्या लक्षात येते.

पण त्यासाठी आपल्याला शेयर मार्केट म्हणजे काय असतं? हे समजून घेणे फार आवश्यक असते. नाही तर जितकी इन्वेस्टमेंट तुम्ही कराल तीही गमावून बसाल.

शेयर मार्केट म्हणजे काय? – Share Market Information in Marathi

तर आपण जाणून घेऊया कि शेयर मार्केट म्हणजे नेमके काय?

Share Market आणि Stock Market हे एक असं Market आहे कि जेथून कुठल्याही कंपनीचे शेयर विकत घेतल्या वा विकले जातात. मात्र यात धोकेही तेवढेच आहेत.

यामध्ये बरेचसे लोक हे एकतर खूप पैसे कमावतात किंवा सगळेच पैसे गमावून बसतात. एखाद्या कंपनीचे Share खरेदी करणे म्हणजे त्या कंपनीचे तुम्ही तितक्या रकमेचे भागीदार बनता.

Share Market वर भारत सरकारच्या ‘सिक्‍युरिटीज अँड एक्‍स्चेंज बोर्ड ऑफ इंडिया’ (सेबी) ह्या नियमन संस्थेचे नियंत्रण असते.

कोणत्या कंपनीचे Share घ्यायचे, केव्हा घ्यायचे आणि केव्हा विकायचे आहेत हे तुम्हाला कळायला हवे. हे सगळे तुम्हाला अनुभवातून आणि अभ्यासातूनच ते शिकावं लागतं. 

डिमॅट खात्या बद्दल माहिती – Demat Account Information in Marathi

शेअर मार्केटमध्ये पैसे कमवण्यासाठी तुम्हाला डिमॅट खाते तयार करावे लागेल. यासाठी देखील दोन मार्ग आहेत, पहिला मार्ग म्हणजे तुम्ही ब्रोकर म्हणजेच ब्रोकरकडे जाऊन डीमॅट खाते उघडू शकता.

जसे आपण आपले पैसे कोणत्याही बँक खात्यात ठेवतो तसे आपल्या शेअरचे पैसे डिमॅट खात्यात ठेवले जातात. जर तुम्ही शेअर मार्केटमध्ये गुंतवणूक करत असाल तर तुमचे डिमॅट खाते असणे अत्यंत आवश्यक आहे.

कारण कंपनीने नफा कमावल्यानंतर, तुम्हाला मिळणारे सर्व पैसे तुमच्या बँक खात्यात न जाता तुमच्या डिमॅट खात्यात जातील आणि डिमॅट खाते तुमच्या बचत खात्याशी Link राहील, तुम्हाला हवे असल्यास, त्या डिमॅट खात्यातून तुमच्या बँक खात्याशी जोडले जाईल. नंतर पैसे ट्रान्सफर करू शकतात.

डीमॅट खाते तयार करण्यासाठी, तुमच्यासाठी कोणत्याही बँकेत बचत खाते असणे अत्यंत आवश्यक आहे आणि पुराव्यासाठी पॅन कार्ड आणि पत्त्याचा पुरावा आवश्यक आहे.

दुसरा मार्ग म्हणजे तुम्ही कोणत्याही बँकेत जाऊन तुमचे डीमॅट खाते उघडू शकता.

पण जर तुम्ही ब्रोकरकडे तुमचे खाते उघडले तर तुम्हाला त्याचा अधिक फायदा होईल. कारण त्यामुळे तुम्हाला एक चांगला पाठिंबा मिळेल आणि दुसरे म्हणजे तुमच्या गुंतवणुकीनुसार ते तुम्हाला एक चांगली कंपनी सुचवतात जिथे तुम्ही तुमचे पैसे गुंतवू शकता. हे करण्यासाठी ते पैसेही घेतात.

BSE आणि NSE काय आहे? – What is NSE BSE in Marathi

भारतात बॉम्बे स्टॉक एक्सचेंज (BSE) आणि नॅशनल स्टॉक एक्सचेंज (NSE) हे दोन मुख्य स्टॉक एक्सचेंज आहेत, येथे शेअर्सची खरेदी आणि विक्री केली जाते.

हे ब्रोकर्स स्टॉक एक्स्चेंजचे सदस्य आहेत, त्यांच्यामार्फतच आपण स्टॉक एक्स्चेंजमध्ये व्यवहार करू शकतो. आपण थेट शेअर बाजारात जाऊन कोणताही शेअर खरेदी किंवा विकू शकत नाही.

Sensex आणि Nifty (सेन्सेक्स आणि निफ्टी ) – What is Sensex and Nifty in Marathi

सेन्सेक्स म्हणजे काय? – Sensex Meaning in Marathi

सेन्सेक्स हा आपल्या भारतीय शेअर बाजाराचा बेंचमार्क निर्देशांक आहे जो 1986 मध्ये सुरू झाला होता.

हे बॉम्बे स्टॉक एक्स्चेंज (BSE) वर सूचीबद्ध समभागांच्या किंमतीतील वाढ आणि घसरण देखील दर्शविते. सेन्सेक्सच्या माध्यमातून आम्हाला त्यात सूचीबद्ध असलेल्या 30 मोठ्या कंपन्यांच्या कामगिरीची माहिती मिळते.

निफ्टी म्हणजे काय? – Nifty Meaning in Marathi

नॅशनल स्टॉक एक्स्चेंज फिफ्टी (निफ्टी) हा नॅशनल आणि फिफ्टी या दोन शब्दांचा मिलाफ आहे. त्याला NIFTY 50 असेही म्हणतात. NIFTY हा भारताच्या राष्ट्रीय शेअर बाजाराचा एक महत्त्वाचा बेंचमार्क आहे. हा NSE वर सूचीबद्ध केलेल्या 50 प्रमुख समभागांचा निर्देशांक आहे.

प्रामुख्याने, NIFTY देशातील 50 मोठ्या कंपन्यांच्या शेअर्सचा मागोवा घेते आणि फक्त त्या 50 कंपन्यांचे शेअर्स पाहिले जाऊ शकतात जे सूचीबद्ध आहेत.

बाजारातील शेअर्स कधी खरेदी करायचे? – When to Buy Share

थोडक्यात शेअर बाजार म्हणजे काय याची थोडीफार कल्पना तुम्हाला आली असेलच. चला तर आपण मार्केटमध्ये गुंतवणूक कशी करावी हे जाणून घेऊया?

शेअर मार्केटमध्ये शेअर खरेदी करण्यापूर्वी, तुम्ही येथे गुंतवणूक कशी आणि केव्हा करावी याचा अनुभव घ्या. आणि तुम्ही तुमचे पैसे अशा कंपनीत गुंतवा कि तुम्हाला फायदा होईल. या सर्व गोष्टी शोधा, त्याचा अभ्यास करा, मगच शेअर मार्केटमध्ये गुंतवणूक करा.

शेअर मार्केटमध्ये कोणत्या कंपनीचा शेअर वाढला किंवा घसरला हे जाणून घेण्यासाठी तुम्ही बिझनेस संबधी अनेक न्यूज चॅनल, न्यूज पेपर, आहेत ते तुम्ही पाहू शकता.

हे क्षेत्रात फार जोखीम (Risk) आहे, त्यामुळे तुमची आर्थिक स्थिती ठीक असेल तेव्हाच तुम्ही येथे गुंतवणूक करावी जेणेकरून जेव्हा तुमचे नुकसान होते तेव्हा तुम्हाला त्या नुकसानाचा फारसा फरक पडू नये.

एकतर तुम्ही हे देखील करू शकता, सुरुवातीला तुम्ही शेअर मार्केटमध्ये थोडेसे पैसे गुंतवा जेणेकरून पुढे जाऊन तुम्हाला जास्त नुकसान होऊ नये. या क्षेत्रातील तुमचे ज्ञान आणि अनुभव जसजसा वाढत जाईल तसतसे तुम्ही तुमची गुंतवणूक हळूहळू वाढवू शकता.

शेअर बाजाराचे गणित –

जर तुम्ही दीर्घकाळ स्टॉक मार्केटमध्ये (इक्विटी आणि F&O दोन्हीमध्ये) सक्रिय असाल, तर तुम्हाला शेअर मार्केटची रहस्ये माहित असणे आवश्यक आहे. जर नसेल तर आपण त्याबद्दल जाणून घेऊया.

त्यासाठी गेल्या काही वर्षांत घडलेल्या घडामोडींवर एक नजर टाकूया:

1. शेअर मार्केट वरून दिसते तितके सोपे नाही. यामध्ये इनसायडर ट्रेडिंग आहे. बाजाराला नेहमीच तुमच्यापेक्षा जास्त माहिती असते. त्यामुळे प्रत्येक खरेदीदारासाठी एक विक्रेता असतो. परंतु याचा अर्थ असा नाही की आपण त्यात पैसे कमवू शकत नाही, पण हे थोडे कठीण आहे.
2. असे कोणतेही ‘अंतिम’ धोरण/सूचक नाही. तुम्हाला व्हॅल्यू स्ट्रॅटेजी (स्वस्त दर्जाचे स्टॉक्स खरेदी करणे) किंवा मोमेंटम स्ट्रॅटेजीनुसार (वाढीचे स्टॉक्स खरेदी करणे) किंवा इतर कोणत्याही गोष्टीनुसार गुंतवणूक करावी लागेल.
3. तुम्ही तांत्रिक व्यापारी असाल किंवा मूलभूत गुंतवणूकदार असाल तर तुमची स्वतःची एक रणनीती ( स्ट्रॅटेजी) असली पाहिजे, ज्याचा वापर करून तुम्ही चांगला नफा कमवू शकता.
4. Trade किंवा Invest करणे अजिबात सोपे नाही, जर तुम्हाला ट्रेडिंग करण्यात आनंद वाटत असेल तर याचा अर्थ तुम्ही नक्कीच काहीतरी चुकीचे करत आहात.
5. दुसऱ्यांचे ऐकल्यापेक्षा आपण स्वत: त्याचा जास्तीत जास्त अभ्यास केला पाहिजे.
6. 90% पेक्षा जास्त Traderes ना मुळात Trading माहितच नाही, त्यांना फक्त इतरांचे अनुसरण करून पैसे कमवायचे असतात.
7. Trading/investing हा एक अतिशय एकाकी प्रवास आहे. तुम्ही सुरुवातीला लोकांची कॉपी करून पैसे कमवू शकता, परंतु नंतर तुम्हाला स्वतःची Strategy बनवावी लागेल, अन्यथा नंतर तुम्हाला नुकसान सहन करावे लागेल.

शेअर मार्केट कसे शिकायचे – Share Market Tips Marathi

बऱ्याच जनांना झटपट श्रीमंत व्हायला खूप आवडते. म्हणूनच ते सर्वजण असे जलद आणि सोपे मार्ग शोधतात जे त्यांना कमी वेळेत श्रीमंत बनवतील आणि त्यांच्या आयुष्यात आनंदाने भरून जाईल.

अशा स्थितीत शेअर मार्केट हे असे तंत्र आहे की ज्यातून ते कमी वेळात करोडो रुपये कमवू शकतात. म्हणूनच ते बर्‍याचदा अशा शेअर मार्केट टिप्सच्या शोधात असतात ज्याचा करून लवकर श्रीमंत होता येईल चला तर मग अशाच काही शेअर मार्केट टिप्स बद्दल जाणून घेऊया ज्या सुरुवातीच्या गुंतवणूकदारांना नक्कीच माहित असायला हव्यात.

1. आधी शिका मग पुढे जा –

कोणत्याही गोष्टीची सुरुवात करतांना, आपल्याला प्रथम ती योग्यरित्या जाणून घेणे फार आवश्यक आहे. आणि त्यासाठी अभ्यास करावा लागेल.

अशा परिस्थितीत तुम्हाला आधी शेअर मार्केट शिकावे लागेल, त्यानंतरच तुम्ही तुमचे पैसे त्यात गुंतवा. शेअर मार्केटचा अभ्यास केल्याशिवाय, त्याचे ज्ञान घेतल्याशिवाय, पुढे जाऊ नये.

2. तुमचे संशोधन (Research) स्वतः करा –

संशोधनाचा विषय निघाला की, बऱ्याच  जणांना  ते कंटाळवाणे वाटते. पण शेअर मार्केटच्या संदर्भात असे अजिबात करू नये. कारण केवळ संशोधनामुळेच (Research) तुम्हाला शेअर मार्केटमध्ये यश मिळू शकते.

त्याचबरोबर अनेक टीव्ही चॅनेल्समध्ये तुम्हाला मार्केट एक्सपर्ट सापडतील जे तुम्हाला शेअर्सचे ज्ञान देत राहतात. त्यातील काही गोष्टी बरोबर असतील पण पूर्णतः त्यांच्यावरच अवलंबून राहू नये.

3. प्रथम Basic गोष्टी Clear करा –

सर्व विषयांप्रमाणे, शेअर मार्केटमध्ये देखील काही मूलभूत (Basic) गोष्टी आहेत, ज्या सर्व गुंतवणूकदारांनी समजून घेतल्या पाहिजेत. म्हणून, शेअर मार्केट मध्ये तुमचे पैसे गुंतवण्यापूर्वी, तुम्हाला त्याच्या सर्व मूलभूत गोष्टींबद्दल पूर्ण माहिती असणे आवश्यक आहे. तरच तुम्ही तुमच्या गुंतवणुकीत यशस्वी होऊ शकता.

4. तुमच्या भावनांवर नियंत्रण ठेवा –

शेअर मार्केटमध्ये अनेकदा असे घडते की तुम्ही तुमच्या भावनांवरील नियंत्रण गमावून बसता, ज्यामुळे तुम्हाला खूप त्रास सहन करावा लागू शकतो. या सर्व गोष्टींपासून दूर राहण्यासाठी तुम्हाला तुमच्या भावनांवर नियंत्रण ठेवायला शिकावे लागेल, तरच तुम्ही चांगले गुंतवणूकदार बनू शकता.

5. दीर्घकालीन उद्दिष्टे सेट करा (Long Term Goals) –

हे नीट समजून घ्या की गुंतवणूक कोणतीही असो, सर्व गुंतवणूका ह्या दीर्घ मुदतीतच चांगला Result देतात. अशा परिस्थितीत, जर तुम्हालाही शेअर मार्केटमध्ये गुंतवणूक करायची असेल, तर ती दीर्घ मुदतीचा विचार करून करा, तरच तुम्हाला त्यात फायदा होऊ शकतो.

6. तुमची RiskTolarance समजून घ्या –

इथे रिस्क टॉलरन्स म्हणण्याचा अर्थ असा आहे की प्रत्येकाला स्वतःची जोखीम घेण्याची मर्यादा असते. तोपर्यंत त्यांना तोटा किंवा नफा याची पर्वा नसते.

अशा स्थितीत शेअर मार्केट जरा जोखमीचे असल्याने त्यात तुम्हाला परवडेल तेवढी गुंतवणूक करा. कारण जर तुम्ही जास्त गुंतवणूक केली तर तुमचे फार नुकसान होऊन तुमचा दृष्टीकोन बदलू शकतो तुम्ही हताश होऊ शकता. तुमच्या जोखीम सहनशीलतेनुसार तुमचा पोर्टफोलिओ तयार करा.

7. संशोधन आणि योजना –

तुम्ही कोणत्याही क्षेत्रातील असले तरी सर्वात चांगले संशोधन आणि नियोजन खूप महत्त्वाचे आहे. कारण दीर्घकालीन यशासाठी हे संशोधन आणि नियोजन तुमच्यासाठी सर्वात उपयुक्त आहे. शेअर्स निवडताना त्यांचे नीट संशोधन करा. जेणेकरून तुम्हाला नंतर पश्चात्ताप करावा लागणार नाही.

8. तुमच्या गुंतवणुकीत विविधता (Diversify) आणा –

तुम्हाला इतर यशस्वी गुंतवणूकदारांप्रमाणे तुमच्या गुंतवणुकीत विविधता आणण्याचीही गरज आहे. तुम्ही तुमचे सर्व पैसे एकाच शेअरमध्ये गुंतवू नये. त्याऐवजी, तुमच्या पोर्टफोलिओमध्ये वेगवेगळ्या श्रेणींचे शेअर्स ठेवले पाहिजेत, ज्यामुळे तुमच्या गुंतवणुकीची risk diversify होते. त्याच वेळी, तुम्ही तुमचा धोका कमी करू शकता.

9. चांगल्या कंपन्यांच्या शेअर्सवर तुमची गुंतवणूक करा कोणाच्याही भानगडीत पडू नका. तुम्ही नेहमी अशा कंपन्यांच्या शेअर्समध्ये गुंतवणूक करावी ज्या तुम्हाला चांगल्या प्रकारे समजतात आणि त्यांची उत्पादने वापरतात. या अशाच काही शेअर मार्केट टिप्स होत्या – शेअर मार्केट टिप्स ज्या शेअर मार्केटच्या पुढील प्रवासात तुमच्यासाठी खूप उपयुक्त ठरतील.

शेअर बाजार कधी वाढतो आणि कधी घसरतो?

शेअर मार्केटमध्ये वाढ आणि घट होण्यामागील प्रमुख कारण म्हणजे मागणी आणि पुरवठा.

मागणी आणि पुरवठा –

तुम्हाला बाजारात दोन प्रकारचे लोक बघायला मिळतील, पण दोघांची मते वेगळी आहे.
काहींना वाटतं की बाजार वाढेल तर काहींना वाटतं की बाजार कमी होईल. हे समजून घेण्यासाठी दोन गोष्टी समजून घेणे अत्यंत आवश्यक आहे.
1. जर मागणी वाढली किंवा पुरवठ्यापेक्षा जास्त असेल तर किमतीत वाढ होते.

2. दुसरीकडे, मागणीनुसार पुरवठा वाढला, तर किंमत कमी होते.

शेअर मार्केटमध्ये किमान किती रक्कम सुरू करता येते?

शेअर मार्केटमध्ये किमान मूल्य नसते, तुम्ही कोणत्याही कंपनीचा शेअर खरेदी करून सुरुवात करू शकता

शेअर मार्केट जुगार आहे का?

अजिबात नाही. शेअर मार्केट हा जुगार नाही. गणिताच्या आधारे चालणारा हा बाजार आहे. पण हो, जर तुम्ही विचारपूर्वक यामध्ये गुंतवणूक केली तर तुम्ही यशस्वी होऊ शकता आणि जर तुम्हाला  शेअर मार्केट बद्दल काहीच  माहिती नसेल तर तुम्हाला त्यात खूप नुकसान होऊ शकते.

शेयर बाजाराविषयीची हि माहिती तुम्हाला कशी वाटली ते कमेंटद्वारे नक्की कळवा आणि जुळून रहा माझी मराठी सोबत.

शेअर मार्केट विषयी विचारले जाणारे काही प्रश्न – FAQ about Share Market