उंट प्राण्याची माहिती

Camel chi Mahiti

आपल्या परिसरात अनेक पाळीव प्राण्यांपैकी उंट हा एक पाळीव प्राणी आहे.

उंट प्राण्याची माहिती – Camel Information in Marathi

उंटाला चार पाय, दोन डोळे, दोन लहान कान व एक शेपटी असते.

उंटाचे प्रामुख्याने तीन प्रकारात वर्गीकरण केले जाऊ शकते. बॅक्ट्रियन उंट त्याचे शास्त्रीय नाव कॅमेलस बॅक्टीयानस आहे, हा पाळीव उंट त्याच्या ऐतिहासिक प्रदेशांमध्ये म्हणजेच मध्य आशियामध्ये आढळतो.

दुसरा म्हणजे ड्रॉमेडरी म्हणजे अरबी उंट याला शास्त्रीय भाषेत कॅमेलस ड्रॉमेडरीयस असे म्हणतात. ही जात पाळीव असून ती मध्यपूर्व, सहारा वाळवंट, अफगाणिस्थान, ऑस्ट्रियामध्ये सापडते.

तिसरा प्रकार म्हणजे जंगली बॅक्टरियल उंट या जंगली बॅक्ट्रियन उंटाला शास्त्रीय भाषेत कॅमेलस फेरस असे म्हणतात. वायव्य चीन आणि मंगोलियाचा दुर्गम भागात हा प्रकार जास्त आढळतो.

उंट हे प्रामुख्याने अरबस्तानात आढळतात. या शिवाय उंटांच्या अजून चार उप-जाती आहेत. या पैकी लामा, अल्पाका, ग्वुनाको, विकुना या दक्षिण अमेरिका खंडात आढळणाऱ्या उप प्रजाती आहेत.

वाळवंटातील वास्तव्यासाठी त्याची नैसर्गिक जडणघडण झाली आहे. उंट साधारणपणे चाळीस ते पन्नास वर्षे जगतो. पूर्ण वाढ झालेल्या ऊंटाची उंची साधारणपणे वाशींडांना धरून सात फूटांपेक्षा जास्त असते.

उपयोग :

उंटाचा उपयोग प्रामुख्याने वाळवंटी प्रदेशात केला जातो. वाळवंटात लांबपर्यंत प्रवास करण्यासाठी उंटाचा वापर करतात. तसेच सर्कशीतही उंटाचा उपयोग करतात. लहान मुलांना मुख्य आकर्षण उंटावर बसून फेरफटका मारण्याचे असते.

उंटाच्या मादीस सांडणी म्हणतात. स्थानिक लोक या सांडणीच्या दुधाचा उपयोग वेगवेगळे पदार्थ बनविण्यासाठी करतात.

उंट हा प्राणी पूर्णपणे शाकाहारी आहे.

रंग :

उंटाचा रंग तपकिरी असतो.

इतर माहिती : 

उंट हा प्राणी कित्येक दिवस अन्नपाण्याशिवाय राहू शकतो. उंट साधारणपणे १० ते १५ दिवस पाण्याशिवाय राहू शकतो.

वाळवंटी प्रदेशात राहणाऱ्या लोकांसाठी उंट म्हणजे एक वरदानच आहे. उंटाच्या पायांच्या खुरांच्या असलेल्या विशिष्ट रचनेमुळे उंट वाळवंटातील रेतीवर सहजरित्या चालू शकतो एवढेच काय तर चांगल्या गतीने धाऊ सुद्धा शकतो.

त्याच्या भुवयांची लांबी आणि विशिष्ट अशा आकारामुळे त्याच्या डोळ्यांचे वाळवंटात उडणाऱ्या बारीक रेतीपासून संरक्षण होते. उंटामध्ये असणाऱ्याया अनेक वैशिष्ट्यांमुळे वाळवंटी भागात प्रवासासाठी, सामानाची वाहतूक करण्यासाठी उंटाचा उपयोग केला जातो.

त्यामुळेच उंटाला ‘वाळवंटातील जहाज’ म्हणतात. वाळवंटी प्रदेशातील लोक उंटावर खूप प्रेम करतात. काही प्रदेशात दोन मदारी (वाशिंड) असलेला उंट आढळतो. या दोन मदारीच्या मध्यभागी खोगीर घालून माणसाला त्यावर बसता येते. तसेच दोन्ही बाजूंवर भरपूर सामानही वाहून नेता येते.

आखाती प्रदेशात मोठ्या प्रमाणात उंटांच्या शर्यतीचे आयोजन करण्यात येते.

या शर्यतीला अनेक विदेशी पर्यटक हजेरी लावतात. त्यामुळे त्यांचे मनोरंजनही होते.

भारतातही पर्यटकांसाठी राजस्थानमधील वाळवंटी प्रदेशात अशा शर्यतींचे आयोजन करण्यात येत असते.

या उंटाच्या अंगावरून ढोपरापर्यंत लांब व तुळतुळीत केस असतात.

त्याचा उपयोग सुंदर गालिचे व पांघरुणे तयार करण्यासाठी होतो. 

उंटाच्या कातडीचा उपयोग तंबू व राहुट्या करण्यासाठी होतो.

उंटा बद्दल विचारले जाणारे काही प्रश्न – FAQ About Camel