How the Names of the Planets in Space are Given
आपल्या अंतराळात अनेक ग्रह तारे आहेत. त्या ग्रह ताऱ्यांची मिळून एक सूर्यमाला तयार होते, आणि अंतराळात अश्या प्रकारच्या अनेक सूर्यमाला आहेत. ह्या गोष्टी आपल्या सर्वांना माहितीच आहेत. मागील लेखात आपण पहिले होते कि स्पेसमध्ये कोणत्या गोष्टी होत असतात. आणि कश्या प्रकारे होतात.
पण आजच्या लेखात आपण पाहणार आहोत कि अंतराळातील ग्रह ताऱ्यांचे नामकरण कश्या प्रकारे केल्या जाते. आणि कोण या ग्रह ताऱ्यांना नाव देते ते पाहणार आहोत. तर चला पाहूया यामागील प्रक्रिया.
अश्या प्रकारे होते प्रत्येक ग्रहाचे नामकरण, पद्धत आहे खुच वेगळी – How the Names of the Planets in Space are Given
ज्याप्रमाणे एखाद्या नवीन बाळाचा जन्म होते तेव्हा बारशाला बाळाचे नातेवाईक त्या बाळाला नाव देतात. आणि बारशाला दिलेल्या नावानेच ते बाळ आयुष्यभर ओळखल्या जात. त्याचप्रमाणे अंतराळातील ग्रहांना नाव देण्याची प्रक्रिया सुद्धा जवळजवळ अशीच आहे.
ज्याप्रमाणे लहान बाळाला त्याचे पालक नाव देतात त्याचप्रमाणे एखाद्या ग्रहाला सुद्धा त्या ग्रहाचा शोध घेणारे वैज्ञानिक नाव सुचवत असतात. आणि सर्वात शेवटी “आंतरराष्ट्रीय खगोलशास्त्र संघ” ठरवते कि त्या नवीन ग्रहाला शास्त्रज्ञांनी सुचवलेले नाव द्यायचे कि नाही.
आंतरराष्ट्रीय खगोलशास्त्र संघ – International Astronomical Union
आंतरराष्ट्रीय खगोलशास्त्र संघ (International Astronomical Union) हि एक आंतरराष्ट्रीय खगोलशास्त्रज्ञांची मोठी संघटना आहे. ज्या संघटनेत खगोलशास्त्रात P.hd चे शिक्षण पूर्ण केलेले वैज्ञानिक कार्यरत असतात. या संघटनेची स्थापना २८ जुलै १९१९ मध्ये फ्रान्सची राजधानी असलेले शहर पॅरिस येथे झाली होती. तेव्हापासून या संघटनेचे मुख्यालय पॅरिस येथेच आहे.
ग्रहांचे नामकरण या संघटनेच्या माध्यमातूनच होते. या ग्रहांच्या नामकरण प्रक्रियेत काही नियमांची भर घातली आहे. जेणेकरून प्रत्येक ग्रहाच्या नावात एक विशिष्टता राहिली पाहिजे. चला तर पाहूया कोणते आहेत ते नियम आणि हे नियम का लागू केल्या गेले आहेत.
नियम:
- एखाद्या ग्रहाचे नाव हे त्या ग्रहाला शोधून काढणारे वैज्ञानिक सुचवू शकतात.
- ग्रहाला शोधून काढलेल्या वैज्ञानिकाकडे ग्रहाला नाव देण्याचा अधिकार त्या ग्रहाला शोधून काढल्यापासून तर पुढील १० वर्षांपर्यंत राहतो.
- ग्रहाला नाव देताना ग्रहाच्या नावात त्या ग्रहाचा शोध घेतलेले वर्ष, त्यानंतर कोणतेही दोन अल्फाबेट, आणि शेवटी दोन अंक. अश्या प्रकारे एखाद्या ग्रहाला नाव दिल्या जाते. (उदा. २००६ मध्ये एका ग्रहाला शोधल्या नंतर त्याचे नाव 2006VP32 दिल्या गेले)
- जेव्हा ग्रहाच्या ऑर्बिट ची माहिती मिळते आणि त्या ग्रहाचा चार ठिकाणी उल्लेख केला जातो. तेव्हा त्या ग्रहाला एक विशिष्ट नंबर दिला जातो.
- या सर्व बाबीनंतरच शोध घेणाऱ्या शास्त्रज्ञांना नाव सुचवण्यासाठी बोलावल्या जात.
नाव देण्याचे काही नियम
- जे नाव सुचविल्या जातं त्या नावात कमीत कमी १६ अक्षरे असयला हवी.
- जे नाव सुचविले जाते ते नाव कोणाचा अपमान करणारे नसावे.
- जे नाव सुचविले जाते ते नाव आधी दिलेल्या नावाशी मिळत जुळत नसावे.
- प्राळीव प्राणी किंवा एखादे व्यवसायाचा उद्देश दर्शविणारे नाव नसावे.
- एखाद्या सैनिकाचे किंवा राजनेत्याच्या नावाची शिफारस त्यांच्या मृत्युनंतरच केल्या जाऊ शकते.
- ग्रह अंतराळात कोणत्या ठिकाणी आहे यावरून सुद्धा नाव दिले जाऊ शकते.
भारताचे प्रसिद्ध गायक “पंडित जसराज” यांचे नाव एका ग्रहाला दिले गेलेले आहे. तो ग्रह २००६ मध्ये शोधल्या गेला होता. आणि त्या ग्रहाला ३००१२८ असा नंबर दिला गेला होता. विशेष म्हणजे या नंबर ला आपण उलटे लिहिले तर तो नंबर २८०१३० असा होतो आणि पंडित जसराज यांची जन्मतारीख २८–०१–३० आहे.
ज्या ग्रहाला पंडित जसराज यांचे नाव दिल्या गेले आहे तो एक लघुग्रह आहे. हा लघुग्रह मंगळ आणि गुरु या दोन ग्रहांच्या मध्ये सापडला होता.
आशा करतो आपल्याला अंतराळातील ग्रहांना नाव कसे दिल्या जाते हा छोटासा लेख आवडला असेल आपल्याला हा लेख आवडल्यास या लेखाला आपल्या मित्रांना शेयर करायला विसरू नका, सोबतच अश्याच नवनवीन लेखांसाठी जुळलेले रहा माझी मराठी सोबत.
आपला अमुल्य वेळ दिल्याबद्दल धन्यवाद!
Thank You So Much And Keep Loving Us!
